Diz ekleminde bulunan içte ve dışta olmak üzere iki adettir. Hilal şeklindedirler, bir çeşit kıkırdaktan yaratılmışlardır. Uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki uyumu sağlarlar, dize gelen yüklerin eşit bir şekilde dağılmasında önemli görevleri vardır.

En çok genç yaş gurubunda görülür ve sporcu yaralanması şeklinde karşımıza çıkar. Orta ve ileri yaşlarda daha çok zamanla yıpranma tarzında liflif olma şeklinde gerçekleşir.

Futbol, basketbol, voleybol gibi dize dengesiz yüklerin bindiği sporlarda daha çok görülür.

Gençlerde spor yaralanması şeklinde gerçekleşir, orta ve ileri yaşlarda uzun süre çömelerek iş yaparken, örneğin kadınlarda yer silerken, erkeklerde bahçede uğraşırken olabilir.

Ağrı, şişme, hareket kısıtlılığı, kitlenme takılma

Hikaye ve muayenesi %90 tanı koydurur, kesin tanısı mrg ile konur

Mrg da evre 3 yırtığı olan hastalarda cerrahi tedavi, evre 1-2 yırtıklarda konservatif tedavi uygulanır. Dış kenara yakın menisküsün kanlandığı bölgede olan yırtıkları dikişle tedavi ediyoruz. Eklem içinde merkeze yakın kanlanmayan bölgelerde olan yırtıklarda kısmi menisektomi yapıyoruz, yani kalın bir hilal şeklinde olan menisküsü, yırtık kısımları alarak sağlam bir kenar bırakmak suretiyle daha ince bir hilal haline getiriyoruz.

Kilitlenme takılma şikayeti olan, mrg da evre 3 yırtığı olan hastalarda cerrahi tedavi uyguluyoruz. İleri yaş kıkırdak hasarı da olan hastalarda mekanik şikayet yoksa; kilitlenme, takılma yoksa ameliyat etmiyoruz. Dizi güçlendirici egzersizler ve fizik tedavi öneriyoruz.

Kovasapı menisküs yırtığı gibi dizi kilitleyen yırtıklarda acil ameliyat gerekir.

Evet çoğu hastalıkta olduğu gibi menisküs yırtığında da erken tanı ve tedavinin önemi büyük. Dikilecek olan yırtıklarda en iyi sonucu take yırtıklarda alıyoruz. Parsiyel menisektomi yapacağımız yırtıklarda da geciktikçe yırtığın ilerlemesi, daha kompleks hale gelmesi ihtimali var. bunu arabalarda cam çatladığında ilerlememesi için yapılan çizme işlemine benzetebiliriz.

Bir en geç bir ay içerisinde ameliyat olmalarını öneriyoruz.

Geciktikçe yapılan işlemin başarı oranı düşer. Yani dikilebilecek bir yırtık dikilemez hale gelir. Parsiyel menisektomiyle yırtığın ilerlemesini durdurmadığımızda yırtık daha kompleks hale gelebilir. Ve menisküsün tamamını almamız gereken durumlar zuhur edebilir.

Ehil olmayan kişiler yaptığı zaman diz içerisine çok zarar verebilir. Ameliyat oldum daha kötü oldum diyenlerde kuvvetle muhtemel bu durum söz konusudur. Ama ehil birisi yaptığı zaman dize hiçbir zararı yok, bizim en risksiz ameliyatlarımızdan bir tanesidir. Hatta bazen tanı amaçlı olarak da bu ameliyatı gerçekleştirdiğimiz oluyor. Diz ön tarafından iki adet 0,5 cm lik kesi yapılıyor. Bir tanesinden kamera eklem içerisine sokuluyor, diz içerisi ayrıntılı bir şekilde değerlendiriliyor, diğerinden de artroskopik el aletlerini sokarak; menisküs, kıkırdak ve bağlarla ilgili çoğu yaralanma tedavi edilebiliyor.

Sadece parsiyel menisektomi yaptığımız zaman yaklaşık 15 dk, eğer menisküsü dikeceksek yaklaşık yarım saat kadar sürüyor.

Ertesi gün taburcu ediyoruz

sadece parsiyel menisektomi yaptığımız hastalarda hiç bir kısıtlama yapmıyoruz. Hasta dizine tam yük verebiliyor, tam açıp kapatabiliyor. Menisküs dikişi yaptığımız hastalarda yaklaşık 1-1,5 ay kadar o taraf dizine tam yük verdirmiyoruz, hasta dizlik kullanıyor ve dizini tedrici bir şekilde bükmesine izin veriyoruz.

Parsiyel menisektomi yaptığımız hastalar 7 gün sonra dikişini aldıktan sonra işe dönebiliyor. Dikiş yaptığımız hastalarda ise normal hayata dönme 1-1,5 ay kadar sürüyor. Spora dönüş ise 6 ay sonra

yırtığın tipi, kıkırdak ve bağlarda ek yaralanmaların eşlik etmesi, hastanın genel durumu, sigara kullanımı etkileyen faktörler arasında. En iyi sonucu erken tedavi ettiğimiz, ek yaralanmaların eşlik etmediği hastalarda alıyoruz. Tabii ki iyi sonuç almak için cerrahın tecrübesi ve becerisinin yeterli olması şart.

Artroskopik ameliyatlar en düşük riske sahip gurupu oluşturur. Ameliyat olup daha kötü olmuş hastalarda kuvvetle ihtimal cerrahi teknik uygun bir şekilde yapılmamıştır.

Cerrahi gerektirmeyen, evre 1-2 menisküs yırtıklarında hastaya diz egzersizleri tarif ediyoruz ve dizini güçlendirmesini öneriyoruz. Kiloluysa mutlaka kilo vermesini öneriyoruz.

PRP yi dikiş gerektiren yırtıklarda ameliyat sonrası iyileşmeye destek amaçlı kullandığımız oluyor. Bunu daha çok gecikmiş hastalarda, doku kalitesinin iyi olmadığı durumlarda kullanıyoruz. Bunun dışında evre 1-2 yırtıklarda, kireçlenmenin de eşlik ettiği durumlarda uygun hastalarda PRP, kök hücre ve hiyalurinik asit enjeksiyonu yapıyoruz.

Evet var. özellikle sigara kullanımının iyileşmeyi geciktirdiği biliniyor. Yine şeker hastalığının olumsuz etkisi var. özel bir beslenme şekli önermiyoruz, ama hastanın kaliteli proteinden zengin beslenmesinin iyileşmeye olumlu katkısı var.

Elbette ameliyattan sonra diktiğimiz menisküsün veya parsiyel menisektomi yaptığımız menisküsün tekrar yırtılma ihtimali var. onun için dikiş yaptığımız hastalarda 6 ay menisküsünü koruması çok önemli. Aksi takdirde ikinci bir yırtıkta menisküsün tamamını alma ihtimali çok yüksek. Bu da erken yaşta kireçlenmenin en önemli sebeplerinden bir tanesi.
Koruyucu hekimlik açısından diz içerisindeki yapıların; menisküsler, bağlar, kıkırdaklar için yapılabilecek en iyi şey dizi güçlendirici egzersizlerin yapılması ve günde en az yarım saatlik yürüyüş. Yürüyüş esnasında dize aralıklı orta derecede yük binmesi dizin kanlanmasını arttırıyor ve diziçerisinde bulunan menisküs, kıkırdak ve bağların kalınlıklarını arttırıyor, mukavementlerini arttırıyor.
Ayrıca genç sporcuların spor yapmadan önce en az 10 dk ısınma hareketlerini yapmaları germe egzersizlerini yapmaları, uygun koruyucu ekipmanları kullanmaları da spor yaralanması ihtimalini azaltan unsurlar olarak sayılabilir.

Dizimizdeki ana bağlar iç yan, dış yan, ön ve arka çapraz bağlardır. Bunlar dizimisi sımsıkı tutarak diziçindeki menisküs ve kıkırdakların hasar görmesini engeller

En çok ön çapraz bağ yaralanır. kaval kemiğinin uyluk kemiğine göre öne kaymasını engeller

En çok genç sporcularda görülüyor

20 yaş altında kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Bunun sebebi kadınların bağlarının erkeklere göre daha ince ve zayıf olmasıdır. 20Yaş üzerinde ise erkeklerde daha fazla ön çapraz bağ yırtığı görülür.

Ayağın sabit olduğu ve uyluk kemiğinin kaval kemiği üzerinde dışa doğru dönme hareketi yaptığı durumlarda

Futbol, basketbol, voleybol ve kayak gibi dize dengesiz yükün bindiği sporlarda daha çok görülür

Evet. Çim saha kaygan olduğu için ayağın sabit olup dizin dönmesi daha zor. Halı sahada daha kolay. Dolayısıyla halı sahada daha çok ön çapraz bağ yırtığı meydana gelebilir.

Akut safhada yani yeni yırtıldığında hasta maç yaparken dizinin döndüğünü, ses çıktığını ve dizinin şiştiğini ifade eder. Yürümekte ve dizini büküp açmakta zorlanır.

Hastanın yaralanma hikayesi ve muayeneyle %90 tanı konur. Kesin tanı mrg ile konur

Evet genelde iç yan bağ ve dış menisküs yırtığıyla beraber görülür.

Tam kopma varsa cerrahi olarak tedavi edilir. Kısmi kopmalarda hastanın muayenesinde dizde boşluk olup olmadığına bakılır. Stabilse konservatif tedavi uygulanır, değilse ameliyat edilir.

Tam kat kopuklarda, dizin stabil olmadığı kısmi yaralanmalarda cerrahi tedavi gerekir. Eğer hasta yaşlı ve kıkırdaklarda aşınmaları kireçlenmeleri varsa bunlarda tam kat kopuk da olsa çapraz bağ ameliyatı yapılmaz. Diz güçlendirici egzersizler, PRP uygulamaları, kilo verme önerilir.

Acil bir ameliyat değildir. Ama erken yapılmasında fayda var.

Artroskopik ( kapalı ) yapılan bir ameliyattır. Diz çevrisinden hamstring tendonu, ayakbileğinde fibularis longus tendonu gibi hastanın kendi vücudundaki yedek kirişler kullanılır. Uyluk kemiği ve kaval kemiğinde ön çapraz bağın yapışma yerlerine denk gelen tüneller açılır ve bu kirişler hazırlanarak tünelden geçirilerek tespit edilir.

Hayır bir sorun yaratmaz. Kendi vücudundan alındığı için en iyi sonuç bu şekilde alınır. Kadavradan elde edilen kirişler zamanla eriyebiliyor. Dolayısıyla çok tercih edilmez; ancak çoklu bağ yaralanmalarında mecburen kullanmak gerekebilir.

Birçok tespit materyali var. biz en çok endobutton ( düğme ) ve eriyebilen vidalarla tespit yöntemini kullanıyoruz.

Ön çapraz bağ dizin stabilitesinde önemli bir yapıdır. Dolayısıyla aktif sporcularda ameliyat edilmezse spor esnasında menisküs yırtığı, kıkırdak hasarı ihtimali artar. Sadece ön çapraz bağı yırtık olan gençlerde 20 gün sonra ağrı şişlik hareket kısıtlılığı şikayetleri kaybolur. Normal günlük hayatta şikayetleri olmaz ve iyileştiğini zannedip futbol, basketbol vs. oynadığı zaman yukarda bahsedilen diziçi yapılarda hasar görülme ihtimali çok yüksektir.

Tıpta riski olmayan ameliyat yoktur. Ön çapraz bağı ameliyatı kapalı artroskopik yöntemle yapıldığı için ortopedinin en riski düşük ameliyatlarından bir tanesidir.

Cerrahi süre tecrübeli ellerde yaklaşık 40 dk sürer. Genelde hastaları 1 gün yatırıp ertesi gün taburcu edilir.

Ameliyatta menisküs dikişi, kıkırdak lezyonuna müdahale gibi başka bir müdahale yapılmadıysa ertesi gün tam yük verdiriyoruz, dizini tam açıp kapatmasına izin veriyoruz. Ancak bazı hastalar kendilerini daha güvende hissetmeleri için koltuk değneği ve dizlik kullanmasını öneriyoruz. Ama şart değil.

Şart değil ama hastalar fizik tedaviyle daha hızlı iyileştikleri için öneriyoruz.

Hasta normal hayata 1-1,5 ay sonra dönebilir. Spora dönüş 6 ay sonra

Eşlik eden menisküs ve kıkırdak yaralanmaları varsa, hasta uyumsuzsa, şeker hastalığı gibi kronik rahatsızlıkları varsa, sigara kullanıyorsa iyileşmeyi olumsuz etkiler. Bunun dışında en önemli etken ameliyatın uygun cerrahi teknikle yapılması önemli. Anatomik tamir dediğimiz bağın Orijinal tutunma yerlerinden yapılan tamirler en iyi sonucu verir. Aksi takdirde bağda erken tekrar kopmalar yaşanabilir.

Bizim koyduğumuz bağ, Orijinal bağın genelde %80 i kadar mukavemente sahiptir. Hastadan alınan yedek kirişlerin kalınlığı ve cerrahi teknik bağın uzun ömürlülüğünü etkileyen en önemli iki etkendir. Konulan bağın en az 7mm kalınlığında olması lazım. İdeal olan 10mm kalınlıktır.

Hastanın kemik yapısını tomografiyle inceliyoruz. Yeniden ameliyat için yeterli kemik varsa tekrar aynı şekilde ameliyat ediyoruz. Ama bu sefer ya karşı taraftan kiriş alıyoruz. Yada allogreft dediğimiz hazır kirişleri kullanıyoruz. Yeterli kemik yoksa daha önce açılmış tünelleri kemik aşısıyla doldurup kaynamasını bekliyoruz. Kalıcı ameliyatı ikinci seansta gerçekleştiriyoruz.

Genelde hastaların hızlı büyüme çağını geçmiş olmasını istiyoruz.

Kızlarda adet gördükten sonra, erkeklerde kasık ve koltuk altı kıllanma gerçekleştikten sonra hızlı büyüme çağını geçmiş kabul ediyoruz. Bu da genelde 15 yaşa denk geliyor

Eğer kopmuş olan bağı tamir edebilirsek tamir ediyoruz. Edemezsek bekliyoruz

Evet uyluk kemiğine yapışma yerinden koptuysa, tazeyse yani yaralanmanın üzerinden 1 aydan az zaman geçtiyse büyüklerde de bu teknik uygulanabilir.

Yaş da önemli olmakla birlikte dizin genel durumuna bakıyoruz. Eğer kıkırdakta aşınmalar, kireçlenme varsa bağ tamiri yapmıyoruz. Kısmi yırtıklarda dizde stabilite yeterliyse sporcu değilse ameliyat etmiyoruz.

Kısmi yırtıklarda ameliyat etmeyeceksek , iyileşmeyi desteklemek amaçlı PRP yapılabilir.